تحلیل مفهوم و جایگاه دینی مَنْتْره (ذکر) در دین هندویی

آموزة مَنْتْره یا ذکر در ادیان و مکاتب مختلف هندی، به‌ویژه دین هندویی، از اهمیت خاصی برخوردار است. البته برخی از این مکاتب خود مَنْتْره‌ها را دارای نیروهای خارق‌العاده می‌دانند، و برخی نیز نیروی ماورائی آن را به خداوند مرتبط می‌دانند. اهمیت ذکر یا مَنْتْره در هندو صرفاً به خاطر تأثیر معنوی و ماورائی آن نیست؛ بلکه برخی از اذکار و مَنْتْره‌ها در سنت آیین هندویی، در امور دنیوی مانند شفای بیماری و غلبه بر مرگ، کسب ثروت و توانگری و هم‌چنین غلبه بر دشمنان در جنگ‌ها نیز سودمند هستند. به این منظور، پیروان این آیین با شرایط خاص، مَنْتْره‌های مقدس مختلف را به تعداد خاص تکرار می‌کنند تا از اثرات معنوی و روحانی و هم‌چنین دنیوی آن بهره‌مند گردند. البته کاربرد عالی مَنْتْره توسط عارفان و مرتاضان هندو، به‌منظور نائل شدن به مقام معرفت کامل الاهی یا برهمه‌جنانه قرائت می‌گردد، که ثمرة آن مُکشه یا رهایی و نجات کامل از گردونه بی‌پایان زاد و مرگ یا سمْساره است.